एमालेको नजर राष्ट्रपतितिर

प्रकाशित; मंगलबार, पुस ०५, २०७९

काठमाडौं – पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई भावी प्रधानमन्त्रीका रुपमा अघि सारेर चुनावमा भाग लिएको नेकपा एमाले दोस्रो दलमा खुम्चिएको छ । ०७४ को चुनावमा जितेको भन्दा ४३ सिट कम अर्थात् ७८ सिट मात्रै जितेको एमालेले गठबन्धनका रहेका दलहरुसँग मिलेर पनि बहुमत जुटाउने सम्भावना छैन ।

अझ चुनावमा तालमेल गरेको दल, जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) का अध्यक्ष उपेन्द्र यादवले एमालेसँग सहकार्य टुंगिएको सार्वजनिक अभिव्यक्ति दिएका छन् । सरकारमा नजाने घोषणासहित चुनाव लडेको राप्रपाले नयाँ सरकार निर्माणबारे थप निर्णय लिएको छैन । राप्रपा र जसपाको समेत साथ नपाउने अवस्था भनेको राष्ट्रिय राजनीतिमा एमाले लगभग एक्लिनु नै हो ।

नेपाली कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धनमा रहेका दलका नेताहरू निरन्तर सत्ता साझेदारीको भागबण्डामाथि छलफल गरिरहेका छन् । कांग्रेसभित्र संसदीय दलको नेता चयन प्रक्रिया चलिरहेकाले शक्ति बाँडफाँटबारे निर्णायक सम्वाद हुन बाँकी छ, तर जारी सम्वादलाई निष्कर्षमा पुर्याएर गठबन्धनकै नेतृत्वमा सरकार बनाउनेमा सत्तारुढ नेताहरु अडिग देखिन्छन् ।

एमालेका कतिपय नेताहरुले पनि प्रतिपक्षमा बस्ने जनादेश चुनावबाट पाएकाले सत्ता निर्माणमा चासो नरहेको बताउने गरेका छन् । तर उच्च स्रोतका अनुसार, नयाँ सरकार निर्माण र सत्ता साझेदारीबारे एमालेका नेताहरू सत्तारुढ दलका नेताहरु जत्तिकै सक्रिय छन् । ‘हामी चुप लागेर बसेका छैनौं, सबै पक्षसँग निरन्तर सम्वादमै छौं’, एमालेका एक पदाधिकारी भन्छन् ।

ती पदाधिकारीका अनुसार, एमाले नेताहरुले नेपाली कांग्रेस र माओवादी केन्द्रसँग समानान्तर छलफल गरिरहेका छन् । ‘अहिलेको गठबन्धन मुलुकको हितमा छैन । जनादेश पनि गठबन्धनको पक्षमा आएन’, ती पदाधिकारी भन्छन् । प्रत्यक्षतर्फ केही सिट बढी जितेर कांग्रेस पहिलो दल बनेपनि समानुपातिकतर्फ एमालेले लोकप्रिय मत पाएकाले सत्ता साझेदारीको हकदार आफूहरु भएको उनको तर्क छ ।

सरकार गठन प्रक्रियामा सहभागी हुन एमालेले अहिलेको सत्ता गठबन्धन भत्काउनमा जोड दिएको छ । त्यसका लागि कांग्रेस र माओवादी केन्द्रसँग समानान्तर प्रस्ताव लगेको छ, जसको केन्द्रमा राष्ट्रपति पदमा रहेको ती स्रोत बताउँछन् ।

राष्ट्रपति पद आफ्नो दललाई छोडेमा सरकार बनाउन सहयोग गर्ने प्रस्ताव दुवै दलमा एमाले नेताहरुले पुर्याएका छन् । पहिलो विकल्पमा भने कांग्रेससँगको सहकार्यलाई राखेको छ । अध्यक्ष ओलीले त चुनाव अगाडि नै कांग्रेस र एमाले मिलेर अगाडि बढ्ने अवस्था आउन सक्ने संकेत दिएका थिए । स्रोतका अनुसार अहिले एमाले नेताहरुले राष्ट्रपति आफ्नो दललाई छोड्न तयार भए कांग्रेसलाई सरकार बनाउन सहयोग गर्ने प्रस्ताव राखेका छन् । ‘तर राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री दुवै नछोड्ने मनसायमा कांग्रेस देखिन्छ, एमालेका एक नेता भन्छन् ।

कांग्रेसलाई जस्तै माओवादी केन्द्रमा पनि एमाले नेताहरुले प्रस्ताव लगेका छन् । ‘प्रचण्ड कमरेडलाई प्रधानमन्त्री भएर केही गरौं भन्ने छ, हामी त्यो पूरा गरिदिन्छौं, मिलेर अगाडि बढौं भन्ने हो’, ती नेता भन्छन् । कांग्रेस गठबन्धन तोडेर प्रचण्ड आउन तयार भए सभामुखदेखि मुख्यमन्त्रीहरुमा समेत लचक हुने एमाले नेताहरुले सन्देश पुर्याएका छन ।

माओवादी केन्द्रसँग गठबन्धन गरेर ०७४ को चुनावमा भाग लिएको एमालेले त्यसबेला राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री दुवै पद राखेको थियो । माओवादी केन्द्रलाई उपराष्ट्रपति, सभामुख र ६ मध्ये २ प्रदेशमा मुख्यमन्त्री दिएको थियो । यसपटक त्यो भन्दा पनि चलक हुन एमाले तयार रहेको ती स्रोत बताउँछन् ।

यदि प्रचण्ड तयार भए वाम सरकारको प्रधानमन्त्री बनाउन एमालेले बहुमत जुटाउन सक्ने विश्वास पनि नेताहरुले दिएका छन् । त्यो भनेको राप्रपा र जसपाको समर्थन पाएमा फेरि पनि वाम सरकार बन्न सक्छ । एमालेसँग ७८, माओवादी केन्द्रसँग ३२, राप्रपासँग १४, जसपासँग १२ र एकीकृत समाजवादीसँग १० सिट छ ।

तर कांग्रेससँग आलोपालो प्रधानमन्त्री बन्ने भद्र सहमतिमा रहेका प्रचण्ड एमालेको प्रस्तावमा सहमत भइनसकेको माओवादीका एक पदाधिकारी बताउँछन् । ‘अहिलेको गठबन्धन भन्दा बाहिर गएर सरकार बनाउने अवस्था देखिँदैन, गठबन्धनभित्रैबाट सरकार बनाउन छलफल चलिरहेको छ’, माओवादी केन्द्रका ती पदाधिकारी भन्छन् ।

आलोपालो प्रधानमन्त्रीमा पहिलो कार्यकालको दाबी गरिरहेका प्रचण्ड, केपी ओलीसँग विश्वस्त नभएकैले एमाले नेताहरुको प्रस्तावमा सकारात्मक छैन । ०७४ मै ओलीसँग आलोपालो प्रधानमन्त्री बन्ने सहमतिमा पार्टी एकता गरेपनि पछि धोका भएकाले प्रस्ताव आउँदैमा विश्वास गर्न नसकिने प्रचण्डले आफू निकट नेताहरुलाई बताउने गरेका छन् ।