आलेख/अग्रलेखस्वास्थ्य

कोिभड-१९: मािनस िवरुद्ध प्रकृ ितको आक्रोश

Advertisements
MAHABAI RURAL MUNICIPALITY

पारिस्थितक,प्रजाित र आनुवंिशक िविवधताको समिष्टगत रुपनै जैिवक िविवधता हो । अर्को शव्दमा भन्नु पर्दा पृथ्वीमा रहेक मािनस लगायत प्राणी,वनस्पित,फङ्गी र सुक्ष्म जीवाणुको वास-स्थानको वििवधता र संयोजन नै जैिवकिविवधताहो।पािरिस्थितकसन्तुलन कायम गर्न पर्थ्वीमार हकेासवैप्राणी,वनस्पित,फङ्गीरसुक्ष्म जीवाणुकोसमानएवंसंयोजनकारीभूिमकारहकेोहुन्छ।मािनसहरुलेप्रकृितमािथगरकेोअितक्रमणकाकारण पािरिस्थितक प्रणालीमा असन्तुलन उत्पन्न भएको छ ।
सवै िकिसमका प्राणी ,वनस्पित,फङ् गी र सुक्ष्म जीवाणुको संयक्तु संयोजनवाट पािरिस्थितक प्रणालीमा िनमार्ण हुन्छ,जसवाट मािनसको आधारभूत आवश्यक्ता पुरा गनर् आश्रय,खाना,पानी,हावा र औषधी उपलव्ध हुन्छ । मािनसले प्रकृ ितमािथ जताततै अितक्रम गदैर् भू-आधािरत वातावरणको ितन चौथाई र समुद्री वातावरणको किरव ६६%पिरवतर्नगरकेोछ।यस्तैिवश्वकोभूसतहकोवएकितहाईरताजापानीकोस्रोतको७५%कृिष,उद्योगर पशुपालनतफर् पिरवतर्न (Divert) गदैर् वन फँ डानी,अत्यिधक माछा मानुर् एवं अवैध वन्यजन्तुको व्यापार गन

साथैजनसख्यं ावृिद्धलेपृथ्वीमारहकेामािनसवाहकेकाप्राणी,वनस्पित,फङ्गीरसुक्ष्मजीवाणुकोवासस्थान
िवनासभएकोछ,जसवाटमानवजाितकाअगािडजलवायुपिरवतनर्कोगम्भीरचुनौितखडाभएकोछ।
एकाितर उद्योग-धन्दाको िवकासको नाममा वातावरणमा गम्भीर प्रदुषण पैदा हुनुको साथै साधन स्रोत र अवसरहरु
सीिमत व्यिक्त वा के ही ठु ला ‘घरानाहरु’ मा के िन्द्रकृ त हुनु र अकोर् तफर् आधारभूत मानवीय आवश्यक्ता पिरपूितर्
गनुर्को वदला शिक्त राष्ट्रहरु िवनाशकारी आणिवक हात-हितयारहरु उत्पादन र भण्डारण गनर् उद्वेत हुनुले समग्र
मानवीय र पािरिस्थितक वातावरण दुिषत र असुन्तिलत हुनु को साथै लाखौ प्राणी ,वनस्पित,फङ् गी र सुक्ष्म
जीवाणुका प्रजाितहरु लोप हुन गएका र लाखौ प्रजाितहरु लोपोन्मुख अवस्थामा पुगेकोले प्रकृ ितले चेतावनीको
रुपमा स्पेिनश फ्लु ,स्वाईन फ्लु, इबोला र वडर् फ्लू जस्ता भाईरस आक्रमण गिर आक्रोश व्यक्त गदार् पिन समस्त
मानव जाित र शिक्त राष्ट्रहरुको चेत नखुले पिछ अिन्तम चेतावनीको रुपमा कोिवड-१९ महामारीको रुपमा प्रकट
भएको छ ।
कोिवड-१९कोयोमहामारीमामािनसवाहकेपृथ्वीमारहकेाअन्यप्राणी,वनस्पित,फङ्गीरसुक्ष्मजीवाणुप्रभािवत
नहुनुले पािरिस्थितक वातावरण िवगानेर् मानीस िवरुद्ध यो प्रकृ ितको आक्रोश हो भनेर वुझ्न गाह्रो पदैर्न । भिवश्यमा
प्रकृ ितको आक्रोशको रुपमा कोिवड-१९ महामारी भन्दा उच्च स्तरको महामारी फै िलयो भने मानव जाितले
अिहलेसम्म प्राप्त गकेको ज्ञान  बिकास गरेको बिज्ञान र

हातहितयारले मानव जाितको भिवश्यलाई सुरक्षीत गनेर् िवश्वास माथी प्रश्न िचन्ह खडा भएको छ । अव पािरिस्थितक वातावरणलाई पुनस्थार्िपत गररे जानुको िवकल्प छैन । मानव जाितको सुरिक्षत भिवश्यका लगी िवकासको वतर्मान मोडेललाई यही स्थिगत गररे सामािजक न्यायमा आधािरत मानव के िन्द्रत र पयार्वरण मैत्री िवकासको नयाँ मोडेल वारे िचन्तन मनन र कायान्वर् यन गदैर् अिघ वढ्नुको िवकल्प छैन । यस वारे िवस्तृत िचन्तन, मनन र वहस प्रारम्भ गरौ ।

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *